Kısa Çalışma: Tanım, Şartlar ve Yapay Zeka Destekli Yaklaşımlar

Kısa Çalışma Nedir?

Kısa çalışma, işyerindeki çalışma sürelerinin geçici olarak azaltılması veya tamamen durdurulması hallerinde, üç ayı aşmamak üzere sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulamadır. Bu uygulamanın temel amacı, istihdamı korumak ve deneyimli personellerin işten çıkarılmasının önüne geçmektir. Kısa çalışma sayesinde, çalışılmayan sürelerde işçilere gelir desteği sağlanırken, işverenler de ekonomik dalgalanmalara karşı esneklik kazanır.

Kısa Çalışmadan Ne Kadar Süreyle Yararlanılabilir?

Kısa çalışma uygulamasının azami süresi üç aydır. Bu süre, işyerindeki faaliyetlerin geçici olarak azaltılması veya durdurulması durumunda uygulanır.

Faaliyet Azaltım Şartları

Kısa çalışmadan yararlanabilmek için, işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması gerekmektedir. Alternatif olarak, süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması yeterlidir. Örneğin, 6 iş günü çalışılan bir işyerinde haftalık çalışma süresinin en az 1/3 oranında azalması, çalışılan gün sayısının 4 gün veya daha az olması anlamına gelmektedir.

Damga Vergisi Oranı

Kısa çalışma ödeneği hesaplamalarında, maaş hesaplamaları için 2013 yılı ve sonrasında damga vergisi oranı %0,759 olarak uygulanmaktadır.

Kısa Çalışma Başvurusu

İşverenler, kısa çalışma ödeneği için gerekli belgeleri bağlı bulundukları İŞKUR biriminin elektronik posta adresine göndermeleri suretiyle başvuruda bulunabilirler. Başvuru süreci, dijital platformlar aracılığıyla hızlı ve güvenilir bir şekilde gerçekleştirilmektedir.

Kısa Çalışma Ödeneği Alabilmek İçin Kimler Yararlanabilir?

Kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilmek için aşağıdaki şartlar aranır:

• İşverenin kısa çalışma talebinin uygun bulunması,
• İşçinin kısa çalışmaya tabi tutulması,
• Kısa çalışmanın başladığı tarih itibarıyla işçinin son 60 gün hizmet akdine tabi olması,
• İşçinin son 3 yılda en az 450 gün süreyle prim ödeme şartlarını taşıyor olması.

Kısa Çalışma Ödeneği Tutarı

Kısa çalışma ödeneği, sigortalının son 12 aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %60'ı üzerinden belirlenir. Ancak bu hesaplama sonucunda elde edilen tutar, aylık asgari ücretin brüt tutarının %150'sini geçemez. Böylece, çalışılmayan günler için işçilere ödenecek miktar belirlenmiş olur.

Devlete Borç Durumu

Kısa çalışma uygulamasından yararlanan işçilerin devlete herhangi bir borcu olmaz. Uygulamanın temel amacı istihdamı korumak olduğundan, sağlanan gelir desteği ödemeleri borç olarak değerlendirilmez.

İşverenin İşten Çıkarma Yetkisi

Kısa çalışma uygulaması süresince, işveren 4857 sayılı Kanun'un 25/II bendinde yer alan sebepler hariç olmak kaydıyla işçi çıkarma yetkisini kullanamaz. Bu durum, istihdamın korunmasına yönelik önemli bir düzenlemedir.

Yapay Zeka Destekli Yönetim ve Hesaplama

Günümüzde, yapay zeka destekli sistemlerin entegrasyonu sayesinde kısa çalışma ödeneği hesaplamaları daha hızlı, doğru ve şeffaf bir şekilde gerçekleştirilebilmektedir. Bu sistemler, işyerindeki verileri gerçek zamanlı olarak analiz ederek, ödeneğin belirlenmesinde hata payını en aza indirir ve başvuru sürecini kolaylaştırır.

Sonuç

Kısa çalışma, ekonomik dalgalanmalara karşı işyerlerinin esnekliğini artıran, istihdamı koruyan ve işçilere geçici gelir desteği sağlayan önemli bir uygulamadır. İşverenler ve çalışanlar için yararlı olan bu sistem, haftalık çalışma sürelerinin belirli oranlarda azaltılması veya tamamen durdurulması halinde devreye girer. Ayrıca, yapay zeka destekli teknolojilerin kullanılması, hem başvuru süreçlerini hızlandırmakta hem de ödeneğin doğru hesaplanmasını sağlamaktadır.