Kira ve Kira Artışı: Yapay Zeka Destekli Analiz ve Hesaplama Rehberi

Kira Nedir?

Kira, bir konutun, mülkün veya taşıt gibi herhangi bir malın, belli bir bedel karşılığında ve belirli bir süre için sahibi tarafından başkasına verilmesidir. Bu işlem, hem bireysel yaşamda hem de ticari faaliyetlerde yaygın olarak kullanılmaktadır.

Kira Artışı Nedir?

Kira artışı, kira bedelini enflasyona karşı korumak veya kiralanan malın değerindeki artışı yansıtmak amacıyla, genellikle her yıl sözleşmenin yenilenmesiyle birlikte yeni dönemde ödenecek kira bedelinde yapılan güncellemedir. Böylece, ekonomik koşullar ve malın piyasa değerindeki değişiklikler kira bedeline yansıtılmaktadır.

Kira Artışı Ne Zaman Uygulanır?

Kira artışı, sözleşmenin yenilendiği tarihte uygulanır. Örneğin, 5 Nisan 2024 tarihinde başlayan bir kira sözleşmesi 1 yıl sonra yenilendiğinde, 5 Nisan 2025 tarihinden itibaren kira artışı uygulanarak yeni kira bedeli tahsil edilmeye başlanır.

Kira Zammı Nasıl Belirlenir?

Konut ve iş yeri kiralarında kira zammı farklı yasal düzenlemelere tabidir. Konutlarda zam oranı yasal bir sınır içerirken, iş yerlerinde taraflar arasındaki sözleşmeye göre belirlenir. Konutlarda mal sahibi, kira artışını yaparken, önceki kira yılındaki TÜİK tarafından açıklanan TÜFE 12 aylık ortalama artış oranını geçmeyecek şekilde zam yapma hakkına sahiptir. İş yerlerinde ise, eğer sözleşmede TÜİK endekslerinden birine göre artış yapılacağı belirtilmişse, kira artışının yapılacağı aydan önceki ayın TÜİK verisine göre hesaplama yapılır.

Kira Artış Oranı Nasıl Hesaplanır?

Konutlarda kira artış oranı, artışın yapılacağı aydan bir önceki ayın TÜİK tarafından açıklanan TÜFE endeksinin 12 aylık ortalamalarına göre belirlenir. Örneğin, zam Temmuz ayında yapılacaksa, ilgili yılın Haziran ayındaki TÜFE 12 aylık ortalama artış verisine bakılır.

İş yerlerinde kira artış oranı ise, sözleşmede belirlenen oran ya da TÜİK'in ilgili endeks verisine göre hesaplanır. Mal sahibi, kira artışını yaparken bu orana eşit veya daha düşük bir oran belirleme hakkına sahiptir.

Konutlarda Yapılabilecek En Yüksek Artış Oranı

18 Ocak 2019 tarihinde yapılan düzenlemelere göre, 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren konut kira sözleşmelerinde uygulanacak artış oranı, bir önceki kira yılında TÜİK tarafından açıklanan Yurt İçi TÜFE artış oranını geçmeyecek şekilde belirlenmelidir. TÜFE oranı, 12 aylık ortalamalara dayalı olarak hesaplanır.

İş Yerlerinde Yapılabilecek En Yüksek Kira Zammı Oranı

6217 Sayılı Borçlar Kanunu kapsamında, 1 Temmuz 2020 tarihine kadar iş yeri kiralamalarında zam oranları serbest bırakılmıştır. Ancak, 1 Temmuz 2020 tarihinden sonra, yenilenen kira dönemlerinde yapılacak artışlarda, kira bedeline ilişkin anlaşmalar, bir önceki kira yılı TÜFE 12 aylık ortalama artış oranını geçmeyecek şekilde yapılmalıdır.

Son 12 Ay İçin Konutlarda Yapılabilecek En Yüksek Artış Oranları

Aşağıdaki tablo, son 12 ay içerisinde konut kiralamalarında yasal olarak uygulanabilecek en yüksek kira artış oranlarını göstermektedir:

Son 12 Ay Konut Kira Artış Oranları

Sözleşme Yenileme Tarihi	Kira Artış Oranı
Mart 2024	%55,91
Nisan 2024	%57,50
Mayıs 2024	%59,64
Haziran 2024	%62,51
Temmuz 2024	%65,07
Ağustos 2024	%65,93
Eylül 2024	%64,91
Ekim 2024	%63,47
Kasım 2024	%62,02
Aralık 2024	%60,45
Ocak 2025	%58,51
Şubat 2025	%56,35

Son 12 Ay İçin İş Yerlerinde Yapılan Kira Zam Oranları

Aşağıdaki tablo, son 12 ay için iş yeri kiralamalarında TÜİK tarafından açıklanan endeks verilerine dayalı olarak yapılabilecek kira zam oranlarını ve artış oranı sınırlarını göstermektedir. Kanun gereği, 1 Temmuz 2020 tarihinden sonra iş yeri kira artış oranı, TÜFE 12 aylık ortalama değişim oranını geçemez:

Son 12 Ay İş Yeri Kira Zam Oranları

Sözleşme Yenileme Tarihi	Yİ-ÜFE	TÜFE	TÜFE Yİ-ÜFE Ortalama	Artış Oranı Sınırı
Mart 2024	%45,71	%55,91	%50,81	%55,91
Nisan 2024	%45,28	%57,50	%51,39	%57,50
Mayıs 2024	%45,83	%59,64	%52,74	%59,64
Haziran 2024	%47,24	%62,51	%54,88	%62,51
Temmuz 2024	%47,97	%65,07	%56,52	%65,07
Ağustos 2024	%47,55	%65,93	%56,74	%65,93
Eylül 2024	%46,23	%64,91	%55,57	%64,91
Ekim 2024	%44,81	%63,47	%54,14	%63,47
Kasım 2024	%43,93	%62,02	%52,98	%62,02
Aralık 2024	%42,60	%60,45	%51,53	%60,45
Ocak 2025	%41,10	%58,51	%49,81	%58,51
Şubat 2025	%39,50	%56,35	%47,93	%56,35

Yapay Zeka Destekli Kira Artışı Analizi

Günümüz teknolojisiyle entegre yapay zeka destekli sistemler, kira artışı oranlarının belirlenmesinde kullanılan TÜFE ve diğer ekonomik endeks verilerini gerçek zamanlı olarak analiz eder. Bu sayede, konut ve iş yeri kira artışlarında yasal sınırlamalar dahilinde, en güncel ve doğru hesaplamalar yapılarak, hem mal sahipleri hem de kiracılar için adil ve şeffaf uygulamalar sağlanır.

Sonuç

Kira, bir mülkün belirli bir süre için kullanım hakkının devri olarak tanımlanırken, kira artışı ise ekonomik koşullar ve malın değerindeki artışı yansıtmak amacıyla yapılan güncellemedir. Konutlarda ve iş yerlerinde uygulanacak kira artış oranları, ilgili yasal düzenlemeler ve TÜİK tarafından açıklanan endeks verilerine bağlıdır.

Yapay zeka destekli analiz sistemlerinin entegrasyonu, kira artış oranlarının hesaplanmasında ve uygulanmasında hata payını azaltarak, tarafların haklarının korunmasına yardımcı olur. Bu gelişmeler, kira sözleşmelerinde adil, şeffaf ve doğru uygulamaların gerçekleşmesini sağlayarak, hem yatırımcılar hem de kiracılar için daha güvenilir bir piyasa ortamı oluşturur.