Yapay Zeka Destekli DGS (Dikey Geçiş Sınavı) Rehberi

Meslek yüksekokulları ve açıköğretim ön lisans programlarından mezun olan öğrencilerin, örgün öğretim lisans programlarına geçiş yapabilmesi için ÖSYM (Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi) tarafından her yıl düzenlenen sınav DGS olarak adlandırılır. Açılımı Dikey Geçiş Sınavı olan bu sınav, 2000 yılından itibaren Temmuz ayının ikinci haftasında yapılmaktadır. Günümüzde yapay zeka destekli eğitim ve analiz platformları, DGS’ye hazırlık sürecini daha sistematik ve verimli bir hâle getirmeyi hedefleyerek adaylara büyük kolaylık sağlamaktadır.

---

DGS Nedir?

Dikey Geçiş Sınavı (DGS), ön lisans eğitimini tamamlamış veya staj haricindeki tüm mezuniyet şartlarını yerine getirmiş olan adayların dört yıllık lisans programlarına geçiş yapabilmelerine olanak tanıyan bir sınavdır. Sınav, adayların temel akademik becerilerini ve ilgili alanlardaki bilgi düzeylerini ölçmeyi amaçlar.

DGS, adayların akademik yolculuklarını bir üst seviyeye taşımalarına imkân sağlarken, yapay zeka destekli yöntemlerle oluşturulan çalışma planları ve deneme sınavları sayesinde eksik kaldıkları konuları belirleyerek verimli bir şekilde ilerlemelerine de yardımcı olur.

---

DGS Puanı Nedir?

DGS’ye giren adayların sınav sonucunda elde ettikleri puana DGS puanı denir. Bu puan, adayların Sayısal, Sözel veya Eşit Ağırlık alanlarındaki net sayıları ve Önlisans Başarı Puanı (ÖBP) gibi faktörlerin bir arada değerlendirilmesiyle hesaplanır. Adayın elde ettiği DGS puanı, hangi lisans programına geçiş yapabileceğini büyük ölçüde belirler.

---

Sınava Kimler Başvurabilir?

DGS sınavına başvurabilmek için aşağıdaki koşulların sağlanması gerekir:

• Meslek Yüksekokullarından Mezun Olmak veya Mezun Aşamasında Bulunmak: İki yıllık ön lisans programlarını tamamlamış öğrenciler ya da son sınıfta olup staj dışındaki mezuniyet şartlarını tamamlayanlar başvurabilir.
• Açıköğretim Ön Lisans Programlarından Mezun Olmak: Açıköğretimde okuyan ve tüm derslerini başarıyla tamamlayan adaylar da DGS’ye başvurabilir.

Bu koşulları sağlayan adaylar, her yıl Temmuz ayının ikinci haftasında yapılan DGS için belirlenen tarihlerde ÖSYM üzerinden başvuru yaparak sınava girebilirler. Yapay zeka destekli başvuru ve hatırlatma sistemleri, adayların son başvuru tarihlerini kaçırmaması için etkin bir çözüm sunar.

---

Netler Nasıl Hesaplanıyor?

DGS’de, sözel ve sayısal testler olmak üzere iki ana bölüm bulunur. Adayın bu testlerdeki net sayısı, şu formüle göre hesaplanır:

Net = Doğru Cevap Sayısı – (Yanlış Cevap Sayısı / 4)

Yanlış verilen her dört yanıt, bir doğru cevabı götürmüş kabul edilir. Bu nedenle, test stratejisi belirlerken dikkatli olmak gerekir. Yapay zeka destekli deneme sınavları ve hazırlık araçları, adayın yaptığı yanlışları analiz ederek doğru-yanlış dağılımını görmesine ve net sayısını otomatik olarak hesaplamasına imkân tanır.

---

DGS Puanı Nasıl Hesaplanır?

DGS puanı hesaplanırken, adayın sözel ve sayısal testlerdeki netleri, Önlisans Başarı Puanı (ÖBP) ve geçmiş senelerden elde edilen istatistiksel verilere dayalı özel formüller kullanılır. Bu hesaplama esnasında, her yıl katsayılar değişebildiği için kesin sonuçlar önceden tahmin edilemez. Ancak yapay zeka destekli uygulamalar, geçmiş yıllara ait puan dağılımları ve katsayı verilerini inceleyerek adaylara yaklaşık bir puan aralığı sunabilir.

---

Hesaplama Aracıyla Hangi Türdeki DGS Puanlarını Hesaplayabilirim?

DGS sonuçlarında Sayısal, Sözel ve Eşit Ağırlık olmak üzere üç temel puan türü yer alır. Aday, devam etmek istediği lisans programının gerektirdiği alana göre bu puan türlerinden birine öncelik verir. Yapay zeka destekli hesaplama araçları, geçmiş yıllardaki katsayıları kullanarak bu üç puan türü için ayrı ayrı sonuç verip, adaylara çeşitli senaryolar altında alabilecekleri puanları gösterir.

---

ÖBP (Önlisans Başarı Puanı) Nedir?

ÖBP, adayların ön lisans eğitimindeki akademik not ortalamalarını dikkate alarak hesaplanan bir değerdir. Şu şekilde işler:

1. Akademik not ortalaması 50’nin altındaysa 50 olarak kabul edilir; en yüksek ortalama ise 100’dür.
2. Bu ortalama, 0,8 katsayısı ile çarpılarak bir ÖBP değeri bulunur. Böylece en düşük ÖBP 40, en yüksek ÖBP ise 80 olur.
3. Sonuçta ortaya çıkan bu değer, kılavuzun belirttiği şekilde 0,6 ile yeniden çarpılarak adayın yerleştirme puanına eklenir.

Dolayısıyla, ÖBP adayın DGS puanını artıran önemli bir etkendir. Yapay zeka destekli puan hesaplama araçları, adayın ön lisans not ortalamasını dikkate alarak yerleştirme puanını otomatik biçimde tahmin eder.

---

Daha Önce DGS’ye Girip Bir Yükseköğretim Programına Yerleştirildiysem Puanımda Bir Değişiklik Olur Mu?

Evet, daha önce DGS ile bir programa yerleşmiş adayların ÖBP katsayısı, bir sonraki sınavda daha düşük olarak uygulanır. Örneğin, 2024-DGS'de herhangi bir yükseköğretim programına yerleştirilen bir aday, 2025-DGS’ye girdiğinde ÖBPsi 0,45 katsayısıyla çarpılır.

Bu uygulama, daha önce yerleşme avantajının tekrar kullanılması durumunda adil bir denge sağlamayı amaçlar. Yapay zeka destekli sistemler, adayın önceki yerleştirme bilgilerini göz önünde bulundurarak hesaplama yapar ve yeni puanını buna göre tahmin eder.

---

Sonuç ve Değerlendirme

DGS (Dikey Geçiş Sınavı), ön lisans diplomasına sahip öğrencilere dört yıllık lisans programlarına geçiş imkânı sunarak eğitim hayatlarında yeni bir sayfa açmalarına olanak tanır. Sayısal ve sözel testlerden oluşan bu sınavda net hesaplamasından ÖBP katsayısına kadar birçok faktör, adayın yerleştirme puanını etkiler.

Günümüzde, yapay zeka destekli eğitim platformları sayesinde adaylar, sınava daha bilinçli hazırlanarak zayıf oldukları alanları hızla tespit edebilir, performanslarını düzenli olarak takip edebilir ve sonuçlarını gerçekçi senaryolarla tahmin edebilir. Böylece hem sınav başarısı artar hem de lisans eğitimine geçiş süreci daha az stresli hâle gelir.

Unutmayın, DGS sadece bir sınav değil; gelecek hedeflerinizi gerçekleştirme yolunda önemli bir adımdır. Bu süreçte etkili bir çalışma planı, doğru kaynak seçimi ve yapay zeka destekli analizler ile hayalinizdeki lisans programına ulaşmak çok daha kolay olabilir.